ارزیابی و تهیه نقشه حساسیت مناطق به بیابان‌زایی با استفاده از روش ESAs (پژوهش موردی: دشت یزد- اردکان)

Authors

  • رضا قضاوی دانشیار گروه علوم و مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشگاه کاشان
  • فاطمه روستایی دانشجوی دکتری بیابانزدایی، گروه علوم و مهندسی بیابان، دانشگاه کاشان
Abstract:

چکیده:سابقه و هدف: بیابان‌زایی به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های قرن حاضر به شمار آمده و در نتیجه عوامل اقلیمی و انسانی پدید می‌آید. تاکنون روش‌ها و مدل‌های مختلفی به منظور ارزیابی و تهیه نقشه بیابانزایی در مقیاس‌های جهانی و محلی ارائه شده است که از مهم‌ترین آنها در سطح جهانی: LADA، GLASOD، FAO-UNEP، ESAs و در سطح ملی، ICD، MICD و IMDPA را می‌توان نام برد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی حساسیت بیابان‌زایی دشت یزد - اردکان به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق بحرانی فرسایش و حساس به بیابان‌زایی در کشور با استفاده از روش ESAs می‌باشد.مواد و روش‌ها: به منظور انجام این پژوهش، ابتدا، نقشه واحدهای کاری شامل اراضی بایر، مراتع فقیر، اراضی تاغ‌کاری شده، کشاورزی و تپه‌های ماسه‌ای تعیین گردید و چهار معیار کیفیت خاک، کیفیت پوشش گیاهی، کیفیت اقلیم و کیفیت مدیریت با استفاده از امتیازدهی به زیرمعیارهای آنها در هر منطقه محاسبه شد و نقشه حساسیت مناطق به بیابان‌زایی به کمک نرم‌افزار ArcGIS ترسیم گردید.یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که مراتع فقیر و اراضی بایر، بیشترین مساحت منطقه را به خود اختصاص داده‌اند که حاکی از وضعیت نامناسب و پتانسیل بالای بیابانزایی در منطقه مورد نظر می‌باشد. همچنین، معیارهای کیفیت اقلیم، کیفیت پوشش گیاهی و کیفیت مدیریت منطقه، بیشترین سهم را در حساسیت منطقه به بیابان‌زایی، بویژه در دو واحد کاری تپه‌های ماسه‌ای و اراضی بایر به خود اختصاص داده‌اند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده در این پژوهش، منطقه مورد مطالعه از نظر بیابان‌زایی در طبقه تیپ‌های بحرانی قرار دارد، به طوری که 8/75 درصد از منطقه مورد مطالعه در طبقه بحرانی شدید (C3) و 24 درصد از منطقه در طبقه بحرانی متوسط (C2) قرار گرفته است که نیازمند توجه و مدیریت هرچه بیشتر سازمان‌های مربوط و اعمال طرح‌های بیابانزدایی در جهت کنترل این پدیده می‌باشد. همچنین علاوه بر کاربرد روش‌های فنی در کنترل این پدیده توجه به برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی در بافت جامعه حاکم بر این منطقه به منظور جلوگیری از تشدید این پدیده، از ضرورت بالایی برخوردار است، چه بسا آثار مدیریت درست کشاورزی و آبیاری و کاهش وابستگی منابع معیشتی ساکنان بیابان به منابع طبیعی، در کاهش اثرات بیابان‌زایی مشهود می‌باشد.واژه‌های کلیدی: تخریب اراضی؛ بیابان‌زایی؛ روش ESAs؛ دشت یزد – اردکان. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی و تهیه نقشه حساسیت مناطق به بیابان زایی با استفاده از روش esas (پژوهش موردی: دشت یزد- اردکان)

چکیده:سابقه و هدف: بیابان زایی به عنوان یکی از مهم ترین چالش های قرن حاضر به شمار آمده و در نتیجه عوامل اقلیمی و انسانی پدید می آید. تاکنون روش ها و مدل های مختلفی به منظور ارزیابی و تهیه نقشه بیابانزایی در مقیاس های جهانی و محلی ارائه شده است که از مهم ترین آنها در سطح جهانی: lada، glasod، fao-unep، esas و در سطح ملی، icd، micd و imdpa را می توان نام برد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی حساسیت ...

full text

ارزیابی و مقایسه کارایی مدل‌های ICD و ESAs در تهیه نقشه بیابان‌زایی دشت مهران، ایلام

بیابان‌زایی معادل تخریب اراضی محسوب شده که باعث، کاهش توان موجودات زنده وغیر زنده می‌شود و مخصوصاً در اکوسیستم های مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر اتفاق می‌افتد که در اثر عوامل طبیعی، انسانی و تغییر اقلیم رخ می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی دو مدل بیابان‌زایی ICD و ESAs دشت مهران در غرب استان ایلام صورت گرفته است. بدین منظور معیارها و شاخص‌های بیابان‌زایی مربوط به دو مدل بر اساس خصوصیات منطقه و اند...

full text

ارزیابی حساسیت مناطق به بیابان زایی با استفاده از مدل ESAs (مطالعه موردی: مک سوخته و روتک سراوان)

سابقه و هدف: بیابان زایی به عنوان یک معضل گریبان گیر بسیاری از کشورها می باشد که در نتیجه عوامل اقلیمی و انسانی به وجود می‌آید. فرسایش بادی از مهم ترین عوامل تخریب خاک در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می آید. براساس ارزیابی کنوانسیون مبارزه با بیابان زایی سازمان ملل، فرایند بیابان زایی آینده 785 میلیون انسان را که در نواحی خشک زندگی می کنند را تهدید می نماید که این تعداد 17/7 درصد از جمعیت جهان ...

full text

تهیه نقشه حساسیت به خطر زمین‌لغزش و ارزیابی آن با استفاده از اپراتورهای فازی

One of our first activities in natural resources management and development programs is to acquire knowledge on Landslide Susceptible areas. The aim of this research is landslide hazard zonation in some part of Haraz watershed between Vana village and Emam zadeh Ali, using fuzzy membership functions and fuzzy operators. At first landslide points were recognized using arial photography and field...

full text

تهیه نقشه حساسیت به خطر زمین‌لغزش و ارزیابی آن با استفاده از اپراتورهای فازی

One of our first activities in natural resources management and development programs is to acquire knowledge on Landslide Susceptible areas. The aim of this research is landslide hazard zonation in some part of Haraz watershed between Vana village and Emam zadeh Ali, using fuzzy membership functions and fuzzy operators. At first landslide points were recognized using arial photography and field...

full text

ارزیابی خطر بیابانزایی منطقه اینچه برون در استان گلستان با استفاده از مدل ESAs

شناسایی و ارزیابی فرآیندها، عوامل و وضعیت فعلی شدت بیابان‌زایی به منظور تدوین برنامه‌های مشخص و واقع‌گرایانه کنترل بیابان‌زایی از نیازهای اساسی مناطق بیابانی می‌باشد. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی بیابانزایی منطقه اینچه برون در استان گلستان، از 3 شاخص کیفیت خاک، کیفیت پوشش‌گیاهی و کیفیت اقلیم مدل ESAs استفاده گردید. بدین منظور، نقشه هر شاخص از میانگین هندسی لایه‌های آن به‌دست آمد و از طریق میان...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 22  issue 2

pages  191- 204

publication date 2015-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023